KONKURS z HISTORII
DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ
z WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO
W ROKU SZKOLNYM 2015/16
Uczestnicy konkursu powinni wykazać się wiedzą i umiejętnościami obejmującymi i poszerzającymi treści podstawy programowej kształcenia ogólnego, w części dotyczącej przedmiotu Historia na II etapie edukacyjnym, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół – załącznik Nr 2 (Dz.U.2012.977 ze zm.).
- Cele szczegółowe konkursu
- popularyzacja wiedzy historycznej wśród młodzieży
- zachęcanie do poznawania przeszłości Polski, Europy i świata,
- zachowanie pamięci o dokonaniach najważniejszych postaci związanych z tematem konkursu.
- kształtowanie i umacnianie postaw patriotyzmu, tolerancji i poszanowania dla innych narodów,
- promowanie wartości demokratycznych i społeczeństwa obywatelskiego,
- rozwijanie indywidualnych uzdolnień uczniów i promowanie ponadprzeciętnej wiedzy,
- rozwijanie umiejętności dostrzegania związków przyczynowo-skutkowych,
- ćwiczenie umiejętności odczytywania i wykorzystywania różnych rodzajów źródeł historycznych (map, diagramów, wykresów, tabel, dzieł sztuki) do interpretacji faktów i ich oceny,
- kształtowanie i doskonalenie umiejętności posługiwania się zdobytą wiedzą historyczną do lepszego zrozumienia współczesnych wydarzeń i relacji międzynarodowych.
- Wymagania
Temat konkursu: Polska, Europa i świat w XX w.
- Etap szkolny
a) Europa i świat przed wybuchem I wojny światowej:
– układ sił politycznych i problemy narodowe w Europie,
– kształtowanie się dwóch bloków politycznych,
– przyczyny wybuchu wojny.
b) ziemie polskie przed wybuchem I wojny światowej:
– sytuacja Polaków w poszczególnych zaborach.
c) I wojna światowa i jej konsekwencje dla świata:
– główne etapy działań zbrojnych,
– charakter walk,
– przyczyny klęski państw centralnych,
– rewolucje w Rosji.
d) sprawa polska w czasie I wojny światowej:
– polskie orientacje polityczne w okresie wojny,
– polski czyn zbrojny,
– Polska w polityce wielkich mocarstw,
– odzyskanie niepodległości i jej główni architekci.
e) nowy ład międzynarodowy po zakończeniu wojny:
– bilans I wojny światowej,
– ład wersalski.
f) narodziny systemu komunistycznego:
– Rosja sowiecka – pierwsze imperium totalitarne,
– terror komunistyczny.
g) systemy faszystowskie:
– Włochy – pierwsze państwo faszystowskie,
– narodziny i rozwój nazizmu w Niemczech,
– polityka wewnętrzna i zagraniczna III Rzeszy.
h) przemiany społeczne i polityczne oraz sytuacja gospodarcza w latach międzywojennych:
– rozwój kultury masowej,
– światowy kryzys gospodarczy i sposoby jego przezwyciężania.
i) odbudowa państwa polskiego:
– wyłanianie się władz centralnych Rzeczpospolitej,
– walka o granice odrodzonego państwa polskiego (konflikt polsko-niemiecki, polsko-czeski i polsko-litewski, polsko-ukraiński),
– wojna polsko-bolszewicka,
– ludność, terytorium i gospodarka odrodzonej Polski,
j) organizacja państwa II Rzeczpospolitej:
– podstawy ustroju i najwyższe organy władzy,
– aparat państwowy,
– oświata i kultura,
k) dzieje polityczne II Rzeczpospolitej:
– parlamentaryzm polski w latach 1918-1926,
– zamach majowy Józefa Piłsudskiego,
– Polska w okresie rządów sanacji 1926-1939,
l) gospodarka II Rzeczpospolitej:
– bilans osiągnięć i porażek,
m) polityka zagraniczna II Rzeczpospolitej:
– sytuacja Polski w przededniu wybuchu II wojny światowej.
Literatura:
– Atlas Historyczny Od starożytności do współczesności wyd. II, Nowa Era, Wrocław 2013.
– Ilustrowany atlas historii Polski, Wydawnictwo DEMART, Warszawa 2006 r.
– Encyklopedia szkolna. Historia, WSiP, Warszawa 2005 r.
– J. Pilikowski, Szkolny Słownik Historii Polski, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2001 r.
– B. Snoch, Słownik Szkolny. Terminy i pojęcia historyczne, WSiP, Warszawa 1990 r.
– R. Antosik, E. Pustuła, Historia. Vademecum. Egzamin Gimnazjalny 2012, Operon 2011 r.
– Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989, Adam Dziurok, Marek Gałęzowski, Łukasz Kamiński, Filip Musiał, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2010 r. str 9-102.
1. Etap rejonowy
a) atak Niemiec hitlerowskich na Polskę we wrześniu 1939 r.:
– polskie plany obronne,
– kampania wrześniowa,
– agresja ZSRR i zakończenie walk,
– tworzenie władz polskich na uchodźstwie.
b)wojna w Europie Zachodniej w latach 1940-1945:
– „dziwna wojna” na zachodzie Europy,
– atak Niemiec na Danię i Norwegię,
– kampania francuska,
– bitwa o Anglię,
– wojna morska,
– agresja Niemiec na ZSRR walki na froncie wschodnim,
– drugi front w Europie Zachodniej,
– zakończenie walk w Europie, kapitulacja Niemiec.
c) powstanie i działalność Wielkiej Koalicji Antyfaszystowskiej:
– konferencje w Teheranie, Jałcie i Poczdamie.
d) wojna w Afryce i we Włoszech.
e) działania wojenne na Dalekim Wschodzie,
f) Europa pod okupacją hitlerowską,
g)Holocaust – organizacja i przebieg eksterminacji Żydów,
h)Polacy na frontach II wojny światowej,
i) Polska pod okupacją hitlerowską i sowiecką:
– okupacja radziecka wschodnich ziem II Rzeczpospolitej,
– niemiecka okupacja ziem polskich wcielonych do Rzeszy,
– polityka terroru w Generalnym Gubernatorstwie,
– Polskie Państwo Podziemne w okresie okupacji hitlerowskiej,
– walka cywilna w okupowanej Polsce,
– walka zbrojna w okupowanej Polsce.
– życie polityczne w okupowanej Polsce.
j) sprawa polska na arenie międzynarodowej:
– traktat Sikorski – Majski i budowa Armii Polskiej w ZSRR,
– zerwanie stosunków polsko-radzieckich,
– budowa proradzieckiego ośrodka władzy w Polsce i wyzwolenie ziem polskich przez oddziały Armii Czerwonej i Ludowego Wojska Polskiego.
k)powstanie warszawskie:
– sytuacja polityczna i militarna przed wybuchem powstania,
– wybuch, przebieg i bilans powstania.
l) sprawa polska w polityce wielkich mocarstw (USA, ZSRR, Wielka Brytania),
Literatura:
– Atlas Historyczny Od starożytności do współczesności wyd. II, Nowa Era, Wrocław 2013.
– Ilustrowany atlas historii Polski, Wydawnictwo DEMART, Warszawa 2006 r.
– Encyklopedia szkolna. Historia, WSiP, Warszawa 2005 r.
– J. Pilikowski, Szkolny Słownik Historii Polski, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2001 r.
– B. Snoch, Słownik Szkolny. Terminy i pojęcia historyczne, WSiP, Warszawa 1990 r.
– R. Antosik, E. Pustuła, Historia. Vademecum. Egzamin Gimnazjalny 2012, Operon 2011 r.
– Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989, Adam Dziurok, Marek Gałęzowski, Łukasz Kamiński, Filip Musiał, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2010 r. str 103-204.
2. Etap wojewódzki
a) świat po zakończeniu II wojny światowej:
– skutki wojny,
– traktaty pokojowe i ukaranie zbrodniarzy wojennnych,
– powstanie ONZ.
b)rywalizacja wielkich mocarstw na świecie po II wojnie światowej,
– „zimna wojna”,
– podział Niemiec,
– sowietyzacja Europy Środkowej i Wschodniej,
– procesy integracyjne w Europie Zachodniej,
c) przemiany cywilizacyjne i kulturowe po II wojnie światowej:
– rewolucja naukowo-techniczna i informatyczna,
– przemiany społeczne w okresie rewolucji naukowo-technicznej i informatycznej,
– kultura po II wojnie światowej,
– religia w powojennym świecie.
d) Polska powojenna:
– straty wojenne,
– zmiany terytorialne i ludnościowe,
– Polska w bloku radzieckim,
– pierwsze lata powojenne,
– żołnierze „wyklęci”
– polska emigracja polityczna po zakończeniu II wojny światowej,
e) stalinizm w Polsce:
– stalinizacja państwa,
– budowa społeczeństwa socjalistycznego,
– śmierć Stalina i początek destalinizacji.
f) wydarzenia polityczne w PRL (1956-1989):
– czerwiec 1956 r. – wystąpienie robotników w Poznaniu,
– październik 1956 r. – dojście do władzy Władysława Gomułki,
– przemiany popaździernikowe, „odwilż”
– „mała stabilizacja” w latach 1956 – 1968,
– rok 1968 – protesty twórców i studentów,
– rok 1970 – masakra robotników na Wybrzeżu,
– rozwój opozycji w latach siedemdziesiątych,
– sierpeń 1980 r. – powstanie „Solidarności”
– ostatnie lata PRL (1981- 1989)
– rozmowy „okrągłego stołu”
– przełom polityczny w Polsce – 1989 r.
g)przemiany cywilizacyjne i społeczne w Polsce w latach 1944-1989:
– odbudowa powojenna, upowszechnienie oświaty i elektryfikacja,
– gospodarka PRL,
– życie codzienne w PRL,
– kultura polska w kraju i na emigracji.
h)świat i Polska na przełomie XX i XXI w.
– załamanie ładu jałtańskiego, nowa rola USA w świecie,
– „jesień ludów” w Europie Środkowo-Wschodniej,
– budowa III Rzeczpospolitej,
– przemiany gospodarcze, społeczne i polityczne w Polsce lat dziewięćdziesiątych,
– wejście Polski do NATO i integracja z Unią Europejską
Literatura:
– Atlas Historyczny Od starożytności do współczesności wyd. II, Nowa Era, Wrocław 2013.
– Ilustrowany atlas historii Polski, Wydawnictwo DEMART, Warszawa 2006 r.
– Encyklopedia szkolna. Historia, WSiP, Warszawa 2005 r.
– J. Pilikowski, Szkolny Słownik Historii Polski, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2001 r.
– B. Snoch, Słownik Szkolny. Terminy i pojęcia historyczne, WSiP, Warszawa 1990 r.
– R. Antosik, E. Pustuła, Historia. Vademecum. Egzamin Gimnazjalny 2012, Operon 2011r.
– Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989, Adam Dziurok, Marek Gałęzowski, Łukasz Kamiński, Filip Musiał, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2010 r. str 205-492.
Do każdego kolejnego etapu obowiązują zagadnienia z etapów poprzednich.
